Ay: Nisan 2018

AEI tarafından tek bir defa gerçekleştirilen İstanbul-Roma uçuşu anısına posta idaremiz 1 Temmuz 1933 tarihinde özel bir damga kullanan posta idaremiz, belkide damga kullanmak isteyenlerin son derece az sayıda olması nedeni ile daha sonra uzunca bir süre hiçbir uçuş için özel damga hazırlamamıştır. Daha önceki birkaç yazımda anlatıldığı gibi savaş sonrası dönemde uçak şirketlerinin kendi uçuşları için posta damgalı da olsa uçuş zarfları hazırlamaya başladığını görünce ilk olarak 26 Nisan 1956 tarihinde Hollanda hava yolları şirketi KLM’nin gerçekleştirdiği Amsterdam-Ankara-Amsterdam uçuşu için özel bir uçuş damgası hazırladığını görüyoruz. Daha sonra bu tip özel damgaların çeşitli uçak şirketlerinin ilk uçuşları için hazırlanmış ve bu özel damgalar ile gerek uçak şirketleri, gerek ülkemizdeki pul tüccarları, gerek yurt dışındaki pul tüccarları tarafından gerekse bireysel olarak ilk uçuş zarfları yapılmaya başlanmıştır. Posta idaremizin özel damga hazırlamadığı uçuşlar içinde uçuş zarfları yapmaya devam edenler de olmuştur.


Altta 1954 uçak posta pulları serisi tam seri olarak kullanılarak hazırlanmış, Ankara-Amsterdam uçuşunda 26 Nisan 1956 tarihinde posta idaremizin özel uçuş damgası kullanılan, pul tüccarı Kamer Arıkan tarafından hazırlanan bir uçuş zarfı görülmektedir. Hemen altında görülen zarf ise KLM tarafından hazırlanan aynı özel damga ile damgalanmış bir uçuş zarfı, KLM bu zarfın benzerini Amsterdam-Ankara uçuşu içinde yapmıştır.

Alman pul tüccarı Hermann Sieger tarafından hazırlanan uçuş zarfı 15 Eylül 1956 tarihli İstanbul-Ankara uçuşu özel ilk uçuş damgalı.

Uçak seferleri düzenli ve sürekli bir hale gelince uçak postası ile mektup gönderenler kısa sürede arttı, bu artışa paralel olarak uçak postası pullarına olan talepte çoğaldı. Ancak uçak posta ücretleri mektubun gideceği yere, mektubun basılmış kağıt olup olmadığına, taahütlü gönderilip gönderilmediğine ve ağırlığına göre çok farklılıklar gösterdiği için posta idaremiz 1959 yılında sekiz kuş resimli uçak postası pulu bastırmaya karar verdi. Avrupa uçak postası ücreti olan 105 kuruşluk pula olan gereksinim nedeni ile 105 kuruş atmaca resimli pul acele olarak bastırılarak kullanılmaya başlandı. Yukarıda İstanbul Filateli Derneğinin yayın organı olan Filatelist dergisinde bu pul serisi ile ilgili haber görülmektedir. Verilen bilgide en küçük valör 25 kuruş olarak görünürken gerçekte basılan serinin en küçük valörü 40 kuruş, en büyük valör 275 kuruş görünürken basılan serinin en büyük valörü 245 kuruştur. Ocak ayında kullanıma giren 105 kuruşluk puldan sonra diğer pullar Ağustos ayına kadar çeşitli tarihlerde kullanıma girmişlerdir. Anlaşılamayan bir şekilde dergideki yazıda basıldığı belirtilen ABD uçak postası ücreti olan 195 kuruşluk pul bir kaç ay sonra satışa verilmiş görünüyor. Aşağıda 1978 Pulhan kataloğunda pulların kullanıma giriş tarihlerine yer verildiği görülmektedir, ama metinde 105 kuruşluk  pulun 13 Ocak 1959 tarihinde kullanıma girildiği söylenirken tabloda yanlışlıkla 13 Nisan 1959 tarihinin yazıldığına dikkat çekmek istiyorum.

Aşağıda 1959 kuş resimli uçak pullarının normal posta kullanımlarından bazı örnekleri paylaşıyorum.

Pullar yedi aya yayılan bir dönemde basıldıkları için 1959 kuş resimli uçak posta pulları serisi için ilk gün zarfı yapılabilmesi söz konusu olamamıştır. Ancak dönemin pul tüccarlarından Memduh Altunay pul serisi tamamlandıktan kısa bir süre sonra aerofilateli konusunda uzmanlaşmış olan ABDli pul tüccarı George Herzog için serinin pulları ile zarflar hazırlamıştır. Dönemin pul tüccarlarından Kamer Arıkan ise 1959 kuş resimli uçak posta pulları için biraz geçte olsa 1960 yılının Şubat ayında zarflar hazırlamıştır. Pul kataloglarında uzunca bir süre hatalı olarak bu pul serisi için ilk gün zarfı fiyatları hemde oldukça yüksek bir fiyat ile verilmiştir.