İlk Yurtiçi Hava Postaları

Lozan anlaşması öncesi seçimlerin yapıldığını, meclisteki vekillerin yenilendiğni ve daha sonra Lozan anlaşmasının yapılarak meclis tarafından onaylandığını, hemen arkasından ülkemizde havacılık ile ilgili çalışmaların hızlandığını görüyoruz.

1920 yılında yarbay rütbesindeyken Ankara hükümeti ile temaslara başlayan, albay rütbesine çıkarılarak Fransa’nın Ankara hükümeti nezdinde temsilcisi yapılan Mösyö Mougin, Cumhuriyetin kurulması ile General rütbesine terfi ettirilerek Fransa’nın büyükelçisi oldu. Mösyö Mougin’in çalışmaları sonucu uzun süredir bekletilen CFRNA  (Compagnie Franco-Roumaine de Navigation Aérienne – Franko Romen  Hava Seyir ve Sefer Şirketi – dönemindeki adı ile Franko-Romen Seyr ü Sefer-i Havaiye Kumpanyası) şirketine, Fransa meclisinin Lozan anlaşmasını onaylaması sonrası, Yeşilköyde havalimanı işletilmesi ile ilgili izinler verildi. CFRNA ülkemiz sınırları içinde de yolcu ve posta taşımak istiyordu, ancak ülkemizde temsilcisi olmayan Almanya adına İsveç elçisi devreye girdi ve Almanya’nın da ülkemiz sınırları içinde havacılık konusunda önerileri olduğunu belirtti.

1923 yılı sonlarında dönemin Hava Kuvvetleri komutanı (Kuvay-ı Havaiye müfettişi) olan Albay Muzaffer Bey (daha sonra Ergüder) başkanlığında iki karacı pilot, iki denizci pilot ve tabi ki Vecihi Bey’den (daha sonra Hürkuş) oluşan bir heyet; Fransa, İngiltere, Almanya ve İtalya’yı kapsayan bir inceleme gezisine çıktılar. Bu gezi sonucunda 1924 yılı başında İtalya’dan Aero Espresso İtaliana ve Almanya’dan Junkers ve Rohrbach şirketlerinden ülkemiz havacılığı için önerileri istenildi.

İtalya’da Türk havacılık heyeti ile yapılan görüşmeler sonrası
Aero Espresso İtalyana şirketince yazılan teklif mektubu
Almanya’nın uçak endüstrisinin savaş sonrası yapılan Versay anlaşması ile kısıtlanması nedeni ile Junkers şirketi ülke dışına çıkmış, SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) ile anlaşarak Fili şehrinde bir uçak fabrikası, ayrıca SSCB’de yolcu ve posta taşıyan bir şirket kurmuştu, SSCB için kurduğu yapının benzerini ülkemiz için önerdi. Junkers ilk olarak İstabul – Ankara arasında bir deneme uçuşu yapmak istedi ve ilk İstanbul – Ankara uçuşu 14 Şubat 1924 tarihinde F13 model bir uçak ile gerçekleştirildi, bu uçuş sırasında hava posta taşıması yapılmadı. Uçak 16 Şubat günü Ankara’dan İstanbul’a döndükten sonra 17 Şubat 1924 günü tekrar Ankara’ya uçtu. Bu iki uçuş sırasında deneme amacı ile hava posta taşıması yapılmış, ancak çok az sayıda posta taşınmıştır. 
Junkers F 13 uçağı Ankara’da
Junkers uçağı tarafından taşınan hava postası zarfı
1993 tarihinde İsfila müzayedesinde satılan Albert Haskiya koleksiyonundan
Ozan Kuntay koleksiyonundan hatıra amacı ile damgalanmış
Matbuat ve İstihbarat Müdüriyet-i Umumisi (daha sonra Anadolu Ajansı)
İstihbarat dairesi müdürü Alaettin Bey’in kartviziti
7 Nisan 1924 tarihinde CFRNA şirketinin İstanbul’a inen Paris – İstanbul uçuşunu gerçekleştiren pilot Maurice Nogues yönetimindeki Spad 46 model uçak, İstanbul’dan aldığı gazeteciler ile Ankara’ya yola devam ederek ilk İstanbul – Ankara yolcu taşımasını gerçekleştirmiş ve 8 Nisan günü İstanbul’a dönmüş, oradan da Paris’e geri gitmiştir, bu uçuşlarda bilindiği kadarı ile hava postası taşıması yapılmamıştır. 
Aynı pilot ülkemize Caudron model bir uçak ile tekrar gelerek 13 Nisan 1924 tarihinden başlayarak deneme amacı ile yolcu ve posta taşıması yapılan bir kaç uçuş daha gerçekleştirmiştir.
Ankara’dan İstanbul’a hava postası ile gönderilmiş mektup
İstanbul’dan Ankara’ya hava postası ile gönderilmiş mektup

Hava postası ile taşınan mektuplar yukarıda görülen özel damgalar ile damgalanmıştır. Damgalarda eski yazı ile ve Fransızca olarak Hava postaları ve şehir adı; Ankara veya İstanbul yer almakta idi. damga bazen zarfın arkasına varış damgası olarak da kullanılmıştır.

Aşağıda uçuş olmayan bir günde Hava postaları damgası ile damgalanmış bir antiye kartletr görülmektedir. Albert Haskiya koleksiyonundan bu antiye hava postası ile gönderilmemesine karşın o sırada Ankara’da Genel Kurmay’da görev yapan üretken filatelistimiz İsmail Hakkı Okday tarafından bir arkadaşı için özel olarak damgalatılmıştır.